پیام آیت الله جوادی آملی به همایش عرفان و حماسه حسینی
حضرت آیت الله جوادی آملی در پیامی به همایش بین المللی عرفان و حماسه حسینی گفت: قلب مومن عرش خداست؛ این قلب وقتی عرش خدا می شود که در جهاد اکبر نه جهاد اوسط در جهاد اکبر بر عقل پیروز شود.
به گزارش پایگاه خبری پیام اربعین، همایش بین المللی «عرفان و حماسه حسینی» عصر امروز از سوی کمیته فرهنگی اربعین حسینی در مجمع وارث الانبیاء قم برگزار و به صورت زنده نیز از شبکه های مجازی پخش شد.
حضرت آیت الله «عبدالله جوادی آملی» از مراجع تقلید پیامی به این همایش صادر کرده و نکاتی مهم را مورد ارزیابی قرار داده است.
متن پیام این استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
مقدم شما فرهیختگان بزرگواران و سوگواران سالار شهیدان حسین بن علی بن ابی طالب را گرامی می داریم.
از برگزار کنندگان این همایش وزین حق شناسی می کنیم از همه فرهیختگان که با ایراد مقال یا ارائه مقالة به وزن علمی این همایش افزوده سپاسگزاری می کنیم، ذات اقدس اله مسئلت می کنیم که سعی همه شما بزرگواران را مشکور قرار دهد.
در روایات ما آمده است که قلب مومن عرش خداست؛ این قلب وقتی عرش خدا می شود که در جهاد اکبر نه جهاد اوسط در جهاد اکبر بر عقل پیروز شود. ما یک جهاد اوسط داریم و یک جهاد اکبر داریم در قبال جهاد اصغر؛ جهاد اصغر جنگ برون مرزی با دشمن خاکی است که سلاحش آهن است نمونه اش دفاع مقدس هشت ساله جنگ اوسط ابزارش آه است سلاحه البکاه نه آهن در جنگ است طرفین جنگ یکی نفس است و یکی عقل یکی هوس و هواست یکی تقوا انسان در جهاد اوسط موفق می شود یا عابد بشود یا زاهد بشود، ولی خدا بشود در این دو محدوده جهاد اکبر که بالاتر از جهاد اوسط است جنگ بین قلب است و عقل عقل می خواهد حکیمانه بفهمد قلب میخواهد عارفانه ببیند.
کوشش عقل در فلسفه و کلام این است مفهومی ذهنی ذهنی منتقل کند جوشش قلب در بخش عرفان این است از عمل که وجود خارجی است و مشهود عینی عالمان دین و فرشته ها برسد؛ در جهاد اکبر اگر قلب پیروز شد می شود عرش الرحمان .«قلب المومن عرش الرحمان» آنها که در جهاد اکبر یعنی بین قلب و عقل پیروز شده اند و عرش قلبی اینها پایگاه علوم و معارف الهی شد هر مطلبی که خدای سبحان بر قلب اینها القا کرد می شود حکمت العرشیه گرچه بعدها هر مطلب عمیق و عریقی را می گویند مطلب عرشی ولی زادگاه اصطلاح آن جایی است بر قلب خود عارف مطلبی افاضه بشود چون قلب مومن عرش الرحمان است آن مطلب عرشی خواهدبود بود اگر از عرش رحمان مطلبی تنزل بکند به عقل برسد از عقل به خیال و وهم برسد و از خیال و وهم به حس برسد آن است که می‌توان به تعبیر جناب صناعی گفت از عین به علم آمد و از گوش به آغوش این حرف راه دارد جریان حسین‌بن‌علی این طور بود او آنچه را که با قلب خودش یافت که عرش رحمان بود.
آن را در قالب علوم عقلی و معارف عقلی خطابها و خطبه ها و نامه ها و پیامها و گفتمان و اینها بیان کرد و از مرحله عقل به مرحله خیال آورد که در شب عاشورا برای یک عده‌ای مجسم کرد و بهشت را به آنها نشان داد این معقول را متخیل کردن است وجود مثالی دادن است از عالم مثال به عالم طبیعت آورد که خود و شهدای او فرزندان او و یاران او اربا اربا شدند نشان دادند که در این جهاد باید فانی شد بدن را فانی کردند بعد از آنچه عقل را به فنای قلب رساندند و در بارگاه قلب عقل را تزهیه کردند از عقل رها شدند قلبی فکر کردند آنجا که عرش الرحمان است.
یعنی شما وقتی تابلو عاشورا را می بینید می‌بینید که از قلب شروع شده است بعد به عقل رسیده است وجود مبارک حسین بن علی بن ابیطالب مرگ را تفسیر کرد یک و آن را زیور معرفی کرد دو و گفت این مرگ که تفسیر شد وزیور هست پله هایی است، شما که شهیدان کوی حقید روی پله های مرگ پا می گذارید و بستر قرار میدید و از روی مرگ عبور می کنید مرگ پوسیدن نیست از پوست درامدن است یک مرگ نابودی نیست و از بین رفتن نیست مرگ پل هست ولاغیر در اثنای روز عاشورا که اقبلت السحاب مانند قطرات باران که تیر از هر جهت می آمد وجود مبارک حسین بن علی صلوات الله و سلامه علیه یاران خود را با این جمله دلگرم کرد، دستور صبر و بردباری به آنها می داد، می فرمود صبرا بنی الکرام شما فرزندان کرامتید مانند فرشته های کریم «ما الموت الا قنطره تعبر بکم» مرگ امر عدمی نیست یک این امر وجودی است مرگ بوسیدن نیست از پوست درامدن است دو مرگ یک ابزار خوبی است یک مسیر خوبی است نردبان است که با این نردبان از جایی به جای دیگر حرکت میکنید تمام برکات آن طرف آب است که فرمود ما الموت الا قنطره تعبر بکم. این قلب را بر عقل مسلط کردن و از رهگذر خیال و وهم حس را یاری دادن و دست حس را گرفتن پا به پا بردن به خیال و وهم رسوندن به قله عقل نشاندن پای قلب ذبح کردن و قربانی کردن اینکار عاشورای حسین بن علی ست امیدواریم کار حسین بن علی بن ابیطالب صلوات الله و سلامه علیه و علی اصحابه که کار عرشی بود و فرشیان را به عرش برد انشالله به دست شما بزرگواران محقق کند.
در ادامه رئیس همایش حضرت آیت الله احمد عابدی ایراد سخن فرمودند :
جمع عرفان، حماسه و امام حسین(ع) نکات مهمی را به دست می دهد
رئیس همایش عرفان و حماسه حسینی با بیان این که جمع عرفان، حماسه و امام حسین(ع) نکات مهمی را به دست می دهد، گفت: عرفان حسینی یعنی این که انسان علاوه بر وابسته نبودن به دنیا، به مردم و اهل دنیا خدمت کند.
به گزارش پایگاه خبری پیام اربعین، آیت الله «احمد عابدی» عصر امروز در افتتاحیه همایش بین المللی «عرفان و حماسه حسینی» که از سوی بنیاد بین المللی اربعین در مجمع وارث الانبیاء قم برگزار و به صورت زنده نیز از شبکه های مجازی پخش شد، با بیان این که همه باید آمادگی رفتن از دنیا را داشته باشیم، گفت: هر کس این طور باشد از هیچ چیزی حتی مرگ نمی ترسد.
رئیس همایش عرفان و اربعین حسینی با تأکید بر این که حماسه صرفا به معنای جنگ و مبارزه نیست، گفت:حماسه این است که انسان در همه کارها خدا را حاضر و ناظر بداند و وقتی این طور شد خلق خدا در برابر او موجب خوف و ترس و واهمه نمی‌شود.
آیت الله عابدی با اشاره به عرفان ابراز داشت: عرفان به دو مسأله وابسته است که اگر کسی این دو مسأله را یاد بگیرد، عارف است؛ اول این که توحید چیست و دوم این که موحد کیست؟ به عبارت دیگر هرکس حقیقت توحید را بیابد و معنای ولایت یا انسان کامل را درک کند، عارف است.
وی در ادامه عنوان کرد: دعای عرفه که سنبل عرفان است یا دعای 47 صحیفه سجادیه نیز به این مسأله اشاره دارد و وقتی گفته می‌شود مقام عرفانی سیدالشهدا(ع)، یعنی بالاترین خدا شناس خود اهل بیت(ع) هستند و ما نیز در این همایش می خواهیم خدا را در پرتو اعمال و گفتار امام حسین(ع) بشناسیم، همچنانکه به قول یک عالم بزرگ دین، اولیاء خدا تمام حرکات و رفتارشان توحید را نشان می دهد.
آیت الله عابدی با اشاره به این که دعای عرفه امام حسین(ع) یک دعای توحیدی و خداشناسی است، گفت: این که موحد کیست؟ در دعای 47 صحیفه سجادیه تبلور پیدا کرده و تجلی یافته است؛ اما باید بدانیم سه کلمه حماسه و عرفان و امام حسین(ع) وقتی با هم ترکیب می‌شود نکات مهمی به دست می دهد.
وی بیان داشت: امام حسین(ع) در روز عاشورا و اصحاب ایشان چگونه عرفان را نشان دادند؟ اولا ایشان وابسته به دنیا نبودند ولی در عین حال برای مردم خدمت می کردند، این که سیدالشهدا(ع) به بنی امیه و پیروان آنها می‌فرماید: اگر دین ندارید، آزاد مرد باشید! یعنی انسان باید جوانمرد باشد پس همین دستور به جوانمردی نشان دهنده عرفان ایشان است.
رئیس همایش عرفان و حماسه حسینی با تأکید بر این که جوانمرد و فتوت تنها بر افراد خاصی اطلاق می شود، گفت: در قرآن کریم حضرت آدم، حضرت ابراهیم و حضرت یوسف به عنوان جوانمرد یاد شده اند؛ یا در مورد امیرالمؤمنین(ع) میخوانیم «لافتی الا علی» که ایشان هم یک جوانمرد است.
استاد حوزه و دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: انسان همیشه باید نیاز و وابستگی خودش را به خدای متعال بیان کند، هم دعای عرفه و هم دعای 47 صحیفه سجادیه پر از این گونه مضامین است؛ نفس این که انسان با خدا حرف بزند، چه این که دعا و حاجت انسان برآورده بشود یا خیر از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
وی با بیان این که عرفان حسینی یعنی انسان نسبت به همه بندگان خدا خیرخواه باشد و خوبی را برای همه عالم بخواهد، گفت: به عنوان نمونه در شرایط فعلی که جهان درگیر یک ویروس منحوس شده است، فرد عارف کسی است که رفع این بیماری را نه از کشور خودش بلکه از تمام جهان از خدا بخواهد.
آیت الله عابدی در ادامه سخنان خود ضمن تقدیر از برگزار کنندگان همایش و شرکت اندیشمندان از 10 کشور جهان خاطرنشان ساخت: جا دارد از فرمایشات نورانی حضرت آیت الله جوادی آملی تقدیر و تشکر داشته باشیم که نکات مهمی را مطرح کردند.
حجت الاسلام والمسلمین مظلومی(دبیر علمی همایش ):
هدف برگزاری همایش عرفان و حماسه حسینی شناخت عرفان ناب اسلامی است
دبیر علمی همایش عرفان و حماسه حسینی با بیان این که هدف برگزاری همایش عرفان و حماسه حسینی شناخت عرفان ناب اسلامی است، گفت: آشنایی با آموزه های عرفانی دعای عرفه و ایجاد روحیه شیدایی و عشق و شور در پیروان اهل بیت(ع) نیز دنبال می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری پیام اربعین، حجت الاسلام والمسلمین «سید جواد مظلومی» عصر امروز در همایش بین المللی «عرفان و حماسه حسینی» که از سوی بنیاد بین المللی اربعین در مجمع وارث الانبیاء قم برگزار و به صورت زنده نیز از شبکه های مجازی پخش شد، با بیان این که ماجرای عاشورا یک ماجرای عرفانی است، گفت: هرچند عاشورا جنگ و کشتن و کشته شدن است ولی وقتی به بافت اصلی آن نگاه می کنید می بینید، همگی معنویت است.
دبیر علمی همایش عرفان و حماسه حسینی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: این نگاه که انسان همه نعمت ها را مستند به وجود الهی بداند تبلور حقیقی عرفان است و سعادتمندیم این همایش در راستای شناخت عرفان و حماسه حسینی به همت بنیاد بین المللی اربعین و حمایت وارث الانبیاء برگزار می‌شود.
وی با اشاره به نشر معارف نورانی اهل بیت(ع) به عنوان یکی از اهداف اصلی این همایش خاطرنشان ساخت: آشنایی با آموزه های عرفانی دعای عرفه، ایجاد روحیه شیدایی و عشق و شور در پیروان اهل بیت(ع) و صفا دادن به نفس و مستحکم کردن رابطه قلبی با خدا از دیگر اهداف این نشست است.
حجت الاسلام والمسلمین مظلومی با بیان این که ما در این همایش به دنبال شناخت عرفان ناب اسلامی هستیم، گفت: این همایش در شش کمیته تخصصی برگزار می‌شود و سخنروان و اندیشمنان به شش زبان از 10 کشور جهان ارائه سخن خواهد داشت.
حجت الاسلام والمسلمین مظلومی در ادامه سخنان خود خاطرنشان ساخت: ایران، عراق، پاکستان، هندوستان، کنبا، آمریکا، انگلستان، کانادا و فرانسه از جمله کشورهایی هستند که اندیشمندان آنها در این همایش شرکت دارند و این سخنرانی ها در جلسات پی در پی بر روی شبکه های اینترنتی و ماهواره ای پخش می‌شود.
وی یادآور شد: امیدواریم همه بر سر سفره و خان نعمت معارف حقیقی اهل بیت(ع) که در حرکت امام حسین(ع) تجلی پیدا کرده و به عرصه عینیت درآمده است و برای ما هم مشهود است بهره مند باشیم و توفیق داشته باشیم در این عرصه ای که حاصل گفت و شنود اندیشمندان از اقصی نقاط عالم است بهره بیشتری از آشنایی با این معارف برداریم.
حجت الاسلام دلیر نقده استاد حوزه و دانشگاه:
امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) تجسم اسماء حسنی الهی هستند
حجت الاسلام دلیر نقده ای با تأکید بر این که امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) تجسم اسماء حسنی الهی هستند، گفت: از اسماء حسنی الهی فقط به قرائت و تلاوت بسنده نکنیم و به هوش باشیم که تمام این اسماء پیامی برای همه ما دارد.
به گزارش پایگاه خبری پیام اربعین، حجت الاسلام «بهرام دلیر نقده ای» عصر امروز در همایش بین المللی «عرفان و حماسه حسینی» که از سوی بنیاد بین المللی اربعین در مجمع وارث الانبیاء قم برگزار و به صورت زنده نیز از شبکه های مجازی پخش شد، با بیان این که امام حسین(ع) عبد کامل خدا است، گفت: خود امام حسین(ع) در دعای عرفه و فرزندش امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه به زیبایی معنای عرفان را بیان کرده اند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه با بیان این که امام حسین(ع) در دعای عرفه خدا را محیط و عالم را محاط مطرح می‌کند، عنوان کرد: ما عالمی بدون حضور حضرت حق نداریم و تمام عالم صنع و فعل حضرت حق است.
وی بیان داشت: دعای عرفه امام حسین(ع) خیلی زیبا این بحث را منعکس می‌کند، امام راحل هم متأثر از بحث های ادعیه نظیر دعای عرفه و دعای سحر که شرح جامعی برای اسماء حسنی حق است به این مسأله اشاره کرده اند و البته در ادبیات منظوم عرفانی نیز این مضامین نمود ویژه ای دارد.
حجت الاسلام دلیر با اشاره به این که در این ادعیه در حقیقت ادله توحید مثل ضد نداشتن یا مثل نداشتن خداوند به زبان عرفانی آمده است، تصریح کرد: از این رو زبان عرفانی در سفره ادبیات اهل بیت(ع) نشسته است و این طور نبوده که آنها از این زبان فاصله گرفته باشند.
حجت الاسلام دلیر بیان داشت: اسماءالله بحث های مفصلی دارد، از جمله این که اسماء الهی توقیفیه هستند و اسم اعظم و امثال آن که باید روی همه آنها دقت شود به همین دلیل از اسماء حسنی الهی فقط به قرائت و تلاوت بسنده نکنیم به هوش باشیم که تمام این اسماء پیامی دارد؛ به عنوان مثال وقتی در دعا می خوانیم: «یا غفار الذنوب!» حال خدایی که بخشنده است بنده بخشنده را هم دوست دارد مگر می‌شود عبدالله بود و دلی سرشار از کینه و حقد و حسد داشت یا وقتی می گوییم خدا تواب است از این رو بنده عذر پذیر را دوست دارد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: در بحث اسماءالله هر اسمی که می شنویم تأمل کنیم که من متعلق به این اسم باشم، دوم متحقق به اسم هم باشم همچنانکه امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) تجسم اسماء حسنی الهی هستند و کاش روزی برسد دست گدایی در علوم انسانی به اسماء حسنی الهی دراز کنیم.
پژوهشگر عرفان و اخلاق اسلامی با بیان این که مدیریت اسمائی مدیریت خلاق است، یادآور شد: این نوع مدیریت همراه با دانایی و توانایی است، از این رو در دعای عرفه وقتی اسماء حسنی را اصطیاد کنیم می توانیم کلی از آنها استفاده ببریم و همچون اهل بیت(ع) و امام حسین(ع) خودمان را با آن اسماء بسنجیم و به صفات الهی مزین شویم.
استاد دانشکده الهیات وعضو هیات علمی دانشگاه شیراز؛
دعای عرفه آموزش رازگویی، نیازگویی و دائره المعارف شناخت خدا است
حجت الاسلام دکتر سعید رحیمیان در تحلیل ساختاری دعای عرفه ضمن تشریح ابعاد مختلف این دعا تأکید کرد که دعای عرفه آموزش رازگویی، نیازگویی و دائره المعارف شناخت خدا است.
به گزارش پایگاه خبری پیام اربعین، حجت الاسلام «سعید رحیمیان» عصر امروز در همایش بین المللی «عرفان و حماسه حسینی» که از سوی بنیاد بین المللی اربعین در مجمع وارث الانبیاء قم برگزار و به صورت زنده نیز از شبکه های مجازی پخش شد، در تبیین و تحلیل ساختاری از دعای عرفه اظهار داشت: هدف این تحلیل کشف شبکه معنایی موجود در متن است.
عضو هیأت علمی دانشکده الهیات دانشگاه شیراز بیان داشت: مثلا ساختار روایی و استدلالی در متن دعای عرفه وجود دارد یا راه هایی ذکر شده است که قابل توجه است، مثلا از عنوان یک سوره یا متن الهام گرفته می‌شود یا گاهی از ابتدا و انتهای یک متن و گونه های دیگر است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: انسان هم باید شاکر نعمت های الهی باشد و هم اعتراف به گناهان و خطاها داشته باشد، از این رو یکی مبتنی بر معرفت و دیگری مبتنی بر اعتراف است.
حجت الاسلام رحیمیان با بیان این که در دعای عرفه هر دو را مشاهده می کنیم، یادآور شد: قبل از بیان معنای عرفان و معرفت، خودمفهوم دعا نیز باید بیان شود؛ دعا صرفا به معنای حاجت خواستن نیست بلکه هم شامل رازگویی و هم شامل نیاز گویی می‌شود، همچنانکه در باب تعلیم آداب دعا گفته اند که دعا را با ستایش خداوند و سپاس نعمت های او شروع کنیم و سپس به گناهان خود اعتراف کنیم که این همان توبه و رازگویی است و سپس نوبت به نیاز گویی می رسد.
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به آیه «و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون» خاطرنشان ساخت: هدف نهایی خلقت انسان، عبادت است که در این صورت هدف خود عبادت چیست؟ رسیدن به یقین هدف اصلی است که خودش مراتبی دارد بنابراین بین عبادت و معرفت نیز رابطه تنگانگی وجود دارد.
استاد حوزه و دانشگاه یادآور شد: در دعاهایی که می خوانیم از جمله دعای عرفه بارها از بیان اسماءالهی و نعمت های ظاهری و باطنی و اعتراف به نقصان و گناهان بیان می‌شود، اما مسأله جالب در دعای عرفه آن است که چند صفحه نخستین آن مربوط به رازگویی است و وقتی رازگویی تمام می‌شود نوبت به نیازگویی می رسد.
وی بیان داشت: اصلا شما ببینید دعای عرفه با چه فرازهایی شروع می‌شود که همگی بیان نعمت های خدا و رازگویی است، آنجا که می خوانیم: « الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى لَيْسَ لِقَضائِهِ دافِعٌ ، وَلَا لِعَطائِهِ مانِعٌ ، وَلَا كَصُنْعِهِ صُنْعُ صانِعٍ ، وَهُوَ الْجَوادُ الْواسِعُ ، فَطَرَ أَجْناسَ الْبَدائِعِ ، وَأَتْقَنَ بِحِكْمَتِهِ الصَّنائِعَ ، لَا تَخْفىٰ عَلَيْهِ الطَّلائِعُ ، وَلَا تَضِيعُ عِنْدَهُ الْوَدائِعُ ، جازِى كُلِّ صانِعٍ» اما مسأله مهم دیگر آن است که وقتی وارد نیازگویی می‌شود ابتدا نیازمعنوی را مطرح می‌کند.
این پژوهشگر عرفان اسلامی با تأکید بر این که خود خدا و معرفت او از سوی امام حسین(ع) در دعای عرفه مطرح شده است، خاطرنشان ساخت: ایشان در مقام تعلیم هستند که مهمترین نیاز ما معرفت است و لذا در جای جای دعای عرفه به این مسأله اشاره می‌کنند و اصلا دعای عرفه دعای شناخت حقیقت خداست.
حجت الاسلام رحیمیان در بخش دیگری از سخنان خود ابراز داشت: سپاسگذاری و شکر گذاری متفرع بر استفاده از نعمت های دیگر است از این رو شکر نعمت های خدا قابل انجام نیست، یعنی وقتی ما می خواهیم سپاس یک نعمت را به جای بیاوریم متفرع است بر استفاده از نعمت های دیگری که خود آنها نیز شکری واجب دارند؛ این مسأله هم در دعای عرفه اشاره شده است.
وی با بیان این که توسل به اسماءالهی نیز در این دعا مشاهده می‌شود، یادآور شد: حضرت سیدالشهدا(ع) بعد به نسبت های متقابل بین انسان و خدا می پردازند، در ادامه ذکر یونسیه را مطرح کرده و به موارد ایجابی تعمیم می دهند و در نهایت نیز عرض حال خودشان را بیان می‌کنند.
دکتر منصوری لاریجانی پژوهشگر عرفان اسلامی؛
منشأ و ریشه حماسه حقیقت عرفان و معرفت الله است
منصوری لاریجانی با تأکید بر این که انسان موحد هم عارف بالله و هم مجاهد الی الله است، گفت: منشأ و ریشه حماسه حقیقت عرفان و معرفت الله است و شهدا به بالاترین درجه آن رسیده اند.
به گزارش پایگاه خبری پیام اربعین، «اسماعیل منصوری لاریجانی» عصر امروز در همایش بین المللی «عرفان و حماسه حسینی» که از سوی بنیاد بین المللی اربعین در مجمع وارث الانبیاء قم برگزار و به صورت زنده نیز از شبکه های مجازی پخش شد، با بیان این که عرفان به معنای شناخت و اختصاصا به معنای معرفت الله است، اظهار داشت: در قرآن کریم می خوانیم: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُبِينًا» یعنی ای مردم، برای هدایت شما از جانب خدا برهانی (محکم) آمد، و نوری تابان به شما فرستادیم.
پژوهشگر عرفان اسلامی با تأکید بر این که مفسرین نور مبین در این آیه را نور حضرت حق می‌دانند، گفت: کلا واژه «نور» در قرآن به صورت مفرد آمده چون مساوی با وجود حق تعالی است ولی ظلمت به صورت جمع هم آمده چون مساوی با کثرت است، از این رو مولوی چه زیبا می‌گوید: «نور نور چشم از نور دل است، نور چشم از نور دل ها حاصل است؛ باز نور نور دل نور خداست، کو ز نور عقل و حس پاک و جداست».
منصوری لاریجانی در بخش دیگری از سخنان خود ابراز داشت: حقیقت این نور به معنای عرفان است و انسان مؤمن سالک و پاک و کسی که به این متربه از معرفت الله رسید اراده خداوند و قدرت خداوند در اراده و عمل او ظاهر می‌شود که نام آن حماسه است، پس منشأ حماسه یک چیز پاک و قدسی یعنی عرفان است.
وی عنوان کرد: هرچند برخی قائل اند که ریشه حماسه ها شور ملی و مسائلی نظیر آزادی های سیاسی است ولی خاستگاه اصلی حماسه، معرفت الله است که اگر انسان به آن نرسد، قدرت خداوند در اراده او ظاهر نمی‌شود بنابراین ریشه قدرت در عمل و اراده مجاهد الی الله، خداوند است.
وی با اشاره به آیه «لا تهنوا و لاتحزنو و انتم الاعلون» خاطرنشان کرد: این رابطه عرفان و حماسه است که اگر انسانی عارف شد، دیگر از هیچ موجودی غیر از ذات ربوبی نمی ترسد به همین دلیل در آیه فوق به مؤمنان دستور می دهد که هرگز نباید از دشمنان بترسید؛ همچنانکه موحد در کلام شیخ اجل سعدی شیرازی این طور آمده است: « موحد چه در پای ریزی زرش، چه شمشیر هندی نهی بر سرش؛ امید و هراسش نباشد ز کس، بر این است بنیاد توحید و بس».
کارشناس رسانه ملی با بیان این که انسان موحد هم عارف بالله و هم مجاهد الی الله است، گفت: عارف کسی است که هم معرفت او نسبت به خداوند تام وتمام است و هم قدرت خداوند در اراده و عمل او تجلی پیدا کرده است و از همین منظر امام حسین(ع) جمع بین این عرفان و حماسه است؛ از نگاه امام حسین(ع) که امام معصوم و ولی خدا و انسان کامل است هرچه در عالم هست مظهر خداوند است، از این رو هرچه او می بیند حقیقت وجود خدا است.
وی با بیان این که شهدا به بالاترین مرتبه عرفان دست پیدا کرده اند، گفت: کسی که در راه خدا شهید می‌شود به مقام نظر به وجه الله می رسد چون هرچه هست حضرت دوست است، بنابراین چقدر زیبا امام حسین(ع) در شب عاشورا همه یاران را جمع می‌کند و بیعت را از آنها برمی دارد و می‌فرماید: اگر از بین شما کسانی هستند که سوزش و درد سنان و نیزه و شمشیر را تحمل ندارد برگردد، شاید سؤال کنیم چطور می‌شود که شمشیر بر بدن سوزش نداشته باشد؟ چون عرفان انسان به را فنا فی الله می رساند و مجاهد فی الله از مقام جسمانیت و احساس خودش فارغ می‌شود از این رو بدنی را احساس نمی کند که درد بکشد.
منصوری لاریجانی در ادامه عنوان کرد: خلعت زیبا بر اندام عشق، حماسه است و لذا راز جاودانگی عاشورا همین است که باید عقل و عشق را در کنار هم ببینیم.
وی با اشاره به این که شهادت امام حسین(ع) قله تام معرفت الله است، گفت: عرفان و حماسه در مکتب امام حسین(ع) اگر چه بسیار کوتاه است ولی عزت پیدا کرده است و اگر عاشورا نبود عرفان راهی به سالکان پیدا نمی کرد و اگر عرفان هم نبود شاید امروز امام حسین(ع) این قدر در بین ما عزت پیدا نمی کرد.
لازم به ذکر است که دراین همایش بخش های عری ، ترکی استانبولی، اردو ، انگللیسی ، سواحلی هم برگزار گردید که مطالب آن در ویژه نامه مجموعه سخنرانی های همایش بین المللی عرفان وحماسه حسینی ، منتشر خواهد شد.