سیدمحمدرضا خوشرو، دبیر دومین همایش یاوران رسانهای اربعین، در گفت‌وگو با ایکنا، به تحلیل عملکرد رسانه‌ها در پوشش خبری مراسم پیاده‌روی اربعین پرداخت و گفت: این موضوع از دو منظر عملکرد رسانههای بین‌المللی و خارجی و عملکرد رسانههای داخلی قابل بررسی است.
وی در خصوص عملکرد رسانههای خارجی در پوشش خبری اربعین، گفت: این رسانه‌ها عموماً چهار نوع واکنش خبری به این رویداد دارند. اقلیتی از رسانههای جهان به صورت عادلانه و حرفه‌ای این اتفاق را پوشش می‌دهند، اما عمدتاً علی‌رغم اینکه پیاده‌روی اربعین ارزش خبری بزرگ و شگفتی دارد و آن را پوشش نمی‌دهند در حالی که ۲۰ میلیون کنشگر فعال در بازه زمانی محدود برای انجام یک عمل عبادی دور هم جمع می‌شوند که برای مخاطب عمومی جهان این خبر جذاب است.
بایکوت، راهبرد عمومی رسانههای جهان در قبال اربعین
خوشرو بایکوت رسانهای را راهبرد عمومی رسانههای جهان در قبال خبر پیاده‌روی اربعین بیان و اظهار کرد: راهبرد دیگری که رسانههای جهان در پیش گرفته‌اند تقلیل و تخفیف این رویداد است و تلاش می‌کنند این رویداد را کوچک‌تر از آن چیزی که هست نشان دهند. مثلاً گزارش می‌کنند که «هزاران نفر برای زیارت امام سوم شیعیان پیاده‌روی کردند». استفاده از عنوان «امام سوم شیعیان» نیز راهبردی برای محدود کردن و فرقه‌ای مطرح کردن این رویداد است تا این رویداد به عنوان اتفاقی درون‌مذهبی و حتی درون‌فرقه‌ای مطرح شود.
وی ادامه داد: این در حالی است که تمام مذاهب اسلامی و پیروان سایر ادیان در این مراسم شرکت می‌کنند. راهبرد چهارم نیز تحریف مراسم اربعین است، به عنوان مثال از تعابیری نظیر لشکرکشی شیعیان علیه اهل سنت استفاده می‌کنند یا مطرح می‌کنند: «اشغال خاک عراق توسط جمهوری اسلامی» یعنی سعی می‌کنند این رخداد را به مسئله‌ای سیاسی تحریف کنند.
نویسنده کتاب «سیاست‌های رسانهای پوشش مراسم اربعین حسینی(ع)» در ادامه به بیان نحوه عملکرد و وظایف رسانههای داخلی در خصوص مراسم اربعین پرداخت و گفت: راهبرد رسانه‌ها باید خارج کردن این مراسم از بایکوت خبری باشد. وقتی فراوانی طرح این رخداد در رسانه‌ها زیاد شود و کلیدواژه این رخداد در موتورهای جست‌وجو بالا برود سایر رسانه‌ها مجبور به تمکین از این روند رسانهای می‌شوند و عدم پوشش این رخداد به عنوان اقدامی غیرحرفه‌ای قلمداد خواهد شد.
بازنمایی‌های سوء‌گیرانه مراسم اربعین را باید در انزوا قرار دهیم
وی راهبرد دوم رسانههای داخلی را پوشش خبری زیبایی‌های مراسم اربعین دانست و گفت: برخی از رسانههای غربی گوشه‌ای از مراسم مثل ذبح دام را بازنمایی می‌کنند در حالی که این مراسم مملو از زیبایی‌هاست و در چنین بازنمایی‌هایی مشخص است که سوء‌گیری و جبهه‌گیری وجود دارد. به هر حال باید به نحوی این زیبایی‌ها را به نمایش بگذاریم که اگر رسانهای هم خواست جنبه دیگری را به این مراسم منتسب کند در انزوا قرار گیرد.
شهروند خبرنگاران باید هوشیار باشند/ از زائران خارجی بدون اجازه عکس نگیرید
معاون رسانهای کمیته فرهنگی آموزشی ستاد مرکزی اربعین در ادامه با اشاره به فعالیت شهروندان خبرنگار در مراسم اربعین، گفت: بسیاری از مردم عکس‌ها و مطالبی را از این رخداد در صفحات شخصی و شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند اما در این کار باید ملاحظاتی را در نظر بگیرند، به عنوان مثال بدون اجازه نباید از زائران سایر کشورها عکس گرفت چرا که مواردی پیش آمده که انتشار عکس یک زائر خارجی در مراسم اربعین هنگام بازگشت به کشورش برای وی مشکلاتی ایجاد کرده است.
وی افزود: برخی از مسائل و عادات رفتاری مردم عراق را نیز نباید منتشر کرد. برای مثال برخی عادات بهداشتی آن‌ها از قبیل استفاده از لیوان مشترک، یا در مورد دختربچه‌های عراقی که در مسیر ارائه خدمت می‌کنند، عکس گرفتن از این بچه‌ها و انتشار تصاویر آن‌ها خوشایند مردم عراق نیست. بنابراین باید به ویژگی‌های فرهنگی مردم عراق احترام گذاشت.
عناوین سازمان‌ها و نهادهای ایرانی را برجسته نکنیم
دبیر دومین گردهمایی یاوران رسانهای اربعین از رسانه‌ها و افرادی که می‌خواهند در این مراسم عکس و فیلم تهیه کنند خواست عناوین سازمان‌ها و نهادهای ایرانی را که در این مراسم ارائه خدمت می‌کنند برجسته نکنند و گفت: کار این نهادها در مقابل خدمتی که مردم عراق انجام می‌دهند بسیار ناچیز است، اما وقتی در چارچوب رسانهای قرار می‌گیرد این گونه برداشت می‌شود که اربعین را ایرانی‌ها برگزار می‌کنند در حالی که در مقابل اقدامات مردم عراق بسیار اندک است.
عکس سلبریتی‌ها را منتشر نکنیم
وی با اشاره به انتشار عکس برخی از سلبریتی‌ها در مراسم اربعین از سوی رسانه‌ها، گفت: برخی از این افراد ممکن است در حالت‌هایی در شأن مراسم اربعین نباشند ولی به دلیل جذابیت سوژه این عکس در رسانه‌ها منتشر شود. واقعیت این است که همه افراد در زمان‌های مختلف حالت‌های مختلفی به خود می‌گیرند؛ می‌خندند، می‌خورند، می‌خوابند و ... پس درست نیست چنین عکس‌هایی منتشر شود.
خوشرو با تأکید بر اینکه رسانه حرفه‌ای اخلاق‌مدار نباید مطالبی را که در شرایط حاضر موجب اختلاف‌افکنی بین مردم ایران و عراق می‌شود منتشر کند، گفت: در پوشش خبری مراسم اربعین مباحثی از قبیل وحدت‌آفرینی، تأکید بر میزبانی مردم عراق و مردمی بودن مراسم اربعین باید مهم و از سیاست‌های کلان رسانهای باشد. از سوی دیگر اهالی رسانهای باید چالش‌های مراسم اربعین را بیان و به فرهنگ‌سازی در خصوص اقدامات صحیح بپردازند.
وی مسئله اسراف را از مواردی برشمرد که در حال رخ دادن است و اصحاب رسانه می‌توانند با زاویه نگاه انتقادی آن را پوشش داده و به مسئولان و مردم تذکر دهند و افزود: موکب‌داران عراقی مردم ثروتمندی نیستند، بلکه از اقشار کم‌درآمد هستند که در طول سال با صرفه‌جویی و سختی برای اربعین پس‌انداز می‌کنند. اصحاب رسانه با نگاه نقادانه به این موضوع می‌توانند تأثیر مثبتی بر این روند داشته باشند.