یکشنبه 4 آذر 1403

08 اردیبهشت 1400

حضور دکتر تیجانی در کمیته فرهنگی اربعین

دکتر محمد تیجانی سماوی، عالم مشهور اهل تونس که مذهبش را از اهل‌سنت به تشیع تغییر داده است


به گزارش خبرگزاری الاربعین ، ضیافت افطاری به افتخار حضور دکتر تیجانی در کمیته فرهنگی اربعین در شهر قم و در شب میلاد باسعادت کریم اهل بیت علیهم السلام برگزار گردید.

دکتر تیجانی سماوی در سال ۱۹۳۶م در شهر قفصه در جنوب تونس به دنیا آمد. به‌گفته دکتر، خاندان او اصالتاً اهل سماوه عراق بودند که در زمان عباسیان، به شمال آفریقا مهاجرت کرده بودند.

او تحصیلات مقدماتی را طی دو یا سه سال در دانشگاه زیتونیه تونس گذراند. پس از استقلال تونس، برای ادامه تحصیل به مدارس فرانکوعربی (فرانسوی-عربی) رفت. سپس استادیار مؤسسۀ پیش‌دانشگاهی یوسبای شد و حدود ۱۷ سال در آنجا تدریس کرد.

وی برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و بیش از هشت سال در دانشگاه سوربن و مؤسسه تحصیلات عالی پاریس، به بررسی تطبیقی میان ادیان، به‌ویژه ادیان توحیدی پرداخت و با اخذ مدرک کارشناسی تحقیقات تخصصی در این زمینه، از دانشگاه سوربن فارغ‌التحصیل شد. سپس در رشته فلسفه و علوم انسانی و پس از آن در رشته تخصصی تاریخ و مذاهب اسلامی از این دانشگاه دکترای بین‌المللی دریافت کرد. موضوع رساله دکتری وی ‌اندیشه اسلامی در نهج البلاغه بود. او نهج‌البلاغه را به زبان فرانسوی ترجمه کرد. وی پس از اخذ دکتری، یک سال در دانشگاه سوربن و سه سال هم در مؤسسۀ بالزام در پاریس تدریس کرد.

ایشان در دوره کودکی، نصف قرآن را حفظ کرد. ازاین‌رو در ماه‌های رمضان به عنوان امام در نماز تراویح شرکت می‌کرد. به‌گفته وی، نام تیجانی برگرفته از ‌طریقت تیجانی‌ است که در تونس، مراکش، الجزایر، لیبی، سودان، مصر و... رایج است. آنان بر این باورند که همه مشایخ و اولیاالله، علم خود را از یکدیگر گرفته‌اند، به‌جز شیخ احمد تیجانی که علمش را مستقیماً از پیامبر اسلام  گرفته است.

تیجانی مالکی‌مذهب بود. او در سال ۱۹۶۴م در کنفراسی در مکه، در ارتباط با عرب‌های مسلمان شرکت کرد و در این سفر به وهابیت متمایل شد و پس از آن به تبلیغ عقاید آنان مشغول شد.

تیجانی در سفری به بیروت، با یکی از استادان شیعه دانشگاه بغداد، به نام منعم آشنا شد و در گفت‌وگو با او، شیعیان را به کفر و شرک متهم کرد؛ اما منعم او را برای آشنایی با تشیع به عراق دعوت کرد. تیجانی دعوت منعم را پذیرفت و در سفر به عراق، به زیارت حرم امام علی (ع)، حرم کاظمین و مرقد شیخ عبدالقادر گیلانی رفت و با برخی از علمای شیعه دیدار کرد. دیدار با آیت الله خویی و سید محمدباقر صدر از مراجع تقلید شیعه سبب شد برخی از باورهای او درباره شیعیان اصلاح شود.

او از تأثیر علمای شیعه به‌ویژه سید محمدباقر صدر بر خود سخن گفته است و در کتاب ثم اهتدیت این دیدارها، سؤالات مطرح‌شده و پاسخ‌های آیت الله صدر را گزارش کرده است.

پس از این دیدارها، برای رسیدن به حقیقت، به پژوهش پرداخت. وی در این باره گفته است: «‌با خود پیمان بستم، احادیث صحیحی را که مورد اتفاق شیعه و سنی است، مدرک و مستندِ قطعی قرار دهم و احادیثی که تنها یک فرقه به آن اعتماد کرده را کنار بگذارم.

دکترتیجانی به مطالعه در مورد عقاید شیعه پرداخت. مهم‌ترین کتاب‌هایی که وی را در این مسأله تحت‌تأثیر قرار داده، کتاب‌های المراجعات و النص و الاجتهاد نوشته سیدعبدالاحسین شرف الدین بوده است.

دکترپس از شیعه شدن، کتاب‌هایی در اثبات حقانیت شیعه و رد نظریات اهل سنت نوشت که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: ثُمَّ اهْتَدَیتُ (آنگاه هدایت شدم)، اهل‌بیت کلید مشکل‌ها، اهل‌سنت واقعی، همراه با راستگویان، از آگاهان بپرسید، راه نجات و سفرها و خاطرات.

او در کتاب «ثُمَّ اهْتَدَیتُ»، داستان تغییر مذهبش از اهل‌سنت به شیعه را نوشته است. در آن، ضمن نقل زندگینامه‌اش، ماجرای سفرش به عراق و گفت‌وگوهایش با عالمان شیعه را گزارش کرده است. در این کتاب، با استناد به احادیث اهل سنت، از عقاید مذهب شیعه دفاع شده است. این کتاب به چهارده زبان ترجمه و چندین بار در ایران چاپ شده است. ترجمه فارسی آن آنگاه هدایت شدم» نام دارد.

کتاب چکیده اندیشه‌ها خلاصه‌ای از شش کتاب تیجانی است که توسط حسین غفاری ساروی جمع‌آوری شده است.