حجت الاسلام موسوی علیزاده، رئیس موسسه تطبیقی در ابتدای این نشست با اشاره به وجود آموزه‌های مهدویت از دوران انحرافات بنی‌عباس تاکید کرد: آیات قرآن نشان می‌دهد که قرآن کتابی آخرالزمانی است و باید منتظر پایان تاریخ باشیم. الان زمینه برای این موضوع در حال فراهم شدن است. در بخش‌هایی از تاریخ می‌بینیم که جریان‌های انحرافی مهدویت از این آموزه ارزشمند به شدت به نفع خودشان بهره‌برداری کردند. در این زمینه علی محمدباب را می‌بینیم که مرحوم رشتی کتاب‌های بسیار خوبی داشت و در عراق به رشد علمی خود رسید. اما چهره‌هایی مانند علیمحمد باب اعلام کردند که اگر افرادی می‌خواهند با امام زمان ارتباط داشته باشند، من باب این ارتباط هستم. و در نهایت منجر شد به جریانی مانند بهائیت و الان می‌بینیم که چطور ادعا دارند جزو پنج دین برتر در کنار چهار دین جهانی هستند.
وی در ادامه با اشاره به ظهور و سقوط داعش در کشور عراق یادآور شد: جلوتر هم که می‌آئیم به داعش می‌رسیم که در عراق هم فعالیت کرد. در سوریه منطقه‌ای به نام دابق داریم که الاعماق هم به آن گفته شده و در روایات آخرالزمانی آمده است که جنگ‌هایی از این منطقه شروع می‌شود و 84 پرچم از کشورهای معاند امام زمان در این منطقه جمع می‌شوند که با لشکر اسلام می‌جنگند اما در نهایت اسلام پیروز می‌شود و لشکر اسلام راهی دمشق و قدس می‌شود و ماجراهایی که در ادامه آمده است. موسوی علیزاده همچنین تاکید کرد: کشتارهایی که داعش انجام داد و هزینه‌ای که کرد برای تصرف منطقه دابق بسیار زیاد بود و در نهایت هم گرفت. برای اینکه می‌خواست اعلام کند آن لشکری که در آخرالزمان این منطقه را تصرف می‌کند و بر اساس آن حکومت آخرالزمان برقرار می‌شود ما هستیم. و البته دیدیم که دوباره همان منطقه دابق از اختیار آنها خارج شد.
این استاد دانشگاه همچنین با اشاره به جریانات انحرافی مهدویت در دوران حاضر اظهار داشت: امروز جریانی داریم تحت عنوان سید صرخی یا احمد الحسن یمانی اینها هم ادعاهای مهدوی دارند و از شرایط موجود استفاده می‌کنند و به دنبال این هستند که خود را افرادی جلوه دهند که نشان دهنده آمادگی ظهور باشد. برخی افراد هم هستند که این چنین نکاتی را مطرح می‌کنند. در صورتی که روایت داریم که «کذب الوقاتون.» افرادی که راست نمی‌گویند ایمان مردم را دچار دگرگونی می‌کنند. وقتی می‌گوییم آخرالزمان است مردم منتظر هستند که این اتفاق افتاد اما چرا ظهور حادث نشد؟ چنین اظهارات و رفتارهایی می‌تواند ضربات زیادی به دین وارد کند. زمانی که به روایات مراجعه می‌کنیم می‌بینیم که بیشتر مفهوم انتظار مهم است.
رئیس موسسه تطبیقی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در حقیقت شیعه دو ویژگی دارد. یک پرچم سرخ امام حسین(ع) است که انرژی حرکت را به انسان می‌دهد و دومی پرچم سبز حضرت حجت است که می‌خواهد وضعیت موجود را به وضعیت موعود تبدیل کند. آیا این اتفاق صرفا به عهده حضرت حجت است؟ خیر، ما به عنوان منتظران باید مقدمات را فراهم کنیم. فقط این نیست که اوضاع آشفته شود تا حضرت بیایند. آیا من کسی هستم که خودم را برای سرباز حضرت بودن آماده کرده باشد؟
حجت‌الاسلام موسوی علیزاده در پایان سخنانش تاکید کرد: اگر ما به جای اینکه مدام علائم را مطرح کنیم باید به این توجه کنیم که فرجام بشر بسیار روشن است. باید فرهنگ انتظار را از حیث سلوک فردی و اجتماعی برای مخاطبان خود تبیین کنیم تا زمینه‌های سواستفاده فراهم نشود. نکته آخر هم اینکه ماجرای اربعین و این روند پیاده‌روی به قدری دارای ارزش‌های معنوی است که می‌بینیم حتی دشمن هم از این مساله استفاده می‌کند. در جریان پیاده‌روی بارها شنیدم که جریانات انحرافی در مسیر چه‌ها می‌کنند. ما نباید برخورد سلبی کنیم بلکه باید ایجابی باشد و بتوانیم نکات را برای زائران تبیین کنیم.
همراهی با ظالم عین ظلم است
سخنران بعدی این نشست خانم «اقبال بریشا حدوتی» از کوزوو بود. او در سخنان خود با اشاره به قیام عاشورا اظهار داشت: امام حسین(ع) به ما آموخت پیوند بین عدالت و مقاومت و بین کربلا و فلسطین برقرار است. این اتفاقات صرفاً رویدادهای تاریخی نیستند بلکه نمادهای ابدی مبارزه برای عدالت و پیروزی بر ظلم هستند.
این پژوهشگر دینی در ادامه اظهار داشت: امام حسین(ع) به ما آموخت آزادی یک هدیه نیست بلکه یک حق است. این امر از طریق ایثار به دست ما می‌آید، حتی اگر بهای آن جان ما باشد. به همین ترتیب مردم فلسطین به نماد زنده این مقاومت تبدیل شده‌اند. این قوم حاضر به تسلیم نیست. آنها شعله آزادی و عدالت را زنده نگه می‌دارند همانطور که امام حسین(ع) در کربلا این کار را کردند.
خانم حدوتی در بخش دیگری از سخنان خود به تاثیر مبارزات و مقاومت مردم فلسطین اشاره کرد و گفت: این مردم شجاعت را به دنیا می‌آموزند که یک مسلمان حتی در زیر بمباران و خانه‌هایی که در آن می‌توانند با عزت زندگی کند، تسلیم ظلم نمی‌شود. الان قلب میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به حمایت از فلسطین برخاسته است. این ملت فلسطین با رنج‌ها و فداکاری‌هایی که انجام داده است باعث شده بسیاری از ملت‌ها از فرصت کمک به آنها احساس غرور کنند. مردم ایران نیز در این مقاومت شایستگی‌های زیادی دارند و از شروع ایستاده‌اند و روحیه مقاومت را زنده نگه داشتند. وی همچنین اظهار داشت: اگر از ظالم حمایت کنیم و جرم او را توجیه کنیم خود ظالم هستیم به ما آموخته‌اند که سقوط در برابر ظالم همدستی با ظلم است.
تبیین غیبت در دوران تمام انبیا
دکتر هادی همایون، معاون علوم اسلام و هنر دانشگاه آزاد اسلامی نیز در ابتدای سخنان خود به عاشورا به عنوان نقطه عطف تاریخ اشاره کرد و گفت: مساله این است که در نسبت عاشورا و اربعین، عاشورا بلندترین قله تاریخ است. هرچیزی که قبل از عاشورا بوده، مقدمه رویداد آن روز بوده و هرچه بعد از عاشورا اتفاق افتاده از جمله جریان ظهور نتیجه عاشوراست. این استاد دانشگاه در ادامه تاکید کرد: مساله اربعین این است که قله بزرگ تاریخ اگر به اربعین متصل نشده بود، اثری از آن باقی نمانده بود. نکته بعدی این است که نسبت این دو مورد با جریان ظهور بررسی خواهیم کرد. اما سئوال این است که چرا عاشورا تا این حد نقطه مهمی در تاریخ است و اربعین چه نقشی در این زمینه دارد؟ سئوال جدی وجود دارد که ما خیلی به آن فکر نمی‌کنیم چون شاید پاسخش هم سخت باشد. آیا در همین شرایطی که نشسته‌ایم، دفعتا آسمان‌ها به هم می‌ریزد و کوه‌ها از هم می‌پاشند؟
همایون در ادامه به مساله وقوع قیامت و جایگاه آن در آخرالزمان اشاره کرد و گفت: کلام ما اینطور تبیین کرده که چون امام زمان به شهادت می‌رسند و زمین بدون حجت خدا به هم می‌ریزد در نتیجه چنین اتفاقی می‌افتد. وقتی به روایت مراجعه می‌کنیم این اتفاق مستند به شهادت امام نشده است بلکه رفع حجت مطرح شده است، این طور آمده است که 40 روز بعد از شهادت امام که همان اربعین است، قیامت اتفاق می‌افتد.
وی در ادامه تاکید کرد: رفع حجت به معنای بالا بردن جایگاه امام در میان ماست. تصویری که از امام وجود دارد و مردم خود را مقید می‌کنند تا خود را به آن سطح برسانند کار را بالاتر می‌برد. ما به دنبال امام حرکت می‌کنیم و وارد بهشت می‌شویم. این دوره چهل روزه، دوره غیبت و ظهور است. این طور است که بر اساس روایات قیامت بر کفار حادث می‌شود و آنها بدترین انسان‌های روی زمین هستند که در صحنه قیامت دیده خواهند شد.
معاون دانشکده هنر و علوم اسلامی دانشگاه آزاد با اشاره به سابقه غیبت در تاریخ انبیا اظهار داشت: ما ظاهرا دوره‌های متعدد غیبت و ظهور را در تاریخ داشته‌ایم. از ابتدای بعثت انبیا در هر دوره برخی موارد مربوط به غیبت را در جامعه مطرح کرده‌اند. همایون همچنین یادآور شد: عاشورا بزرگ‌ترین تجلی حقیقت امام برای عده‌ای خاص در تاریخ است. شب عاشورا از خود عاشورا مهم‌تر است. بزرگ‌ترین ظهوری که در تاریخ اتفاق افتاده همان موردی است که برای آن 72 نفر در شب عاشورا روی داده است تا قله تاریخ شود تا برسیم به ظهوری که برای تمام عالم است.
اربعین تلاش برای اسلام هراسی را خنثی می‌کند
اکبر نصرالهی، استاد علوم ارتباطات و رئیس دانشکده هنر و علوم انسانی دانشگاه آزاد نیز به عنوان یکی دیگر از سخنرانان این نشست نگاه خود درباره اربعین و مهدویت را بیان کرد. او با بیان اینکه اربعین رسانه و خبر است و همه ویژگی‌های رسانه را دارد گفت: اربعین فرستنده، پیام و مخاطبان را دارد که پیام آن پیام‌های ناب و انسانی است و مخاطبان آن اقشار مختلف مردم هستند. نصرالهی با بیان اینکه اربعین، رنگین کمان اقوام و جنسیت و سن و سال است، گفت: پیام ناب اربعین عشق و انسان دوستی و محبت و صبر و دلدادگی است. وی ادامه داد: رسانه اربعین فقط توزیع کننده خبرهای منابع رسمی نیست و راویان آن عموم مردم هستند به همین دلیل هیچکس نمی‌تواند آن را تحریم کند.
نصرالهی با تاکید بر اینکه اربعین همه ارزش‌های خبری را دارد، یادآور شد: اربعین مهم‌ترین پیاده‌روی معنوی جهان است که به لحاظ جمعیت، مکان و شرکت‌کنندگان حتی از حج واجب متمایز است. این استاد ارتباطات با بیان اینکه اربعین ارزش خبری عجیب و استثنا را در لحظه لحظه خود دارد، گفت: در یکی از نقاط ناامن و درگیر با تروریسم این اجتماع بزرگ آن هم بدون حادثه برگزار می‌شود که از جمله عجایب و استثنا بودن اربعین است یا برگزاری بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین سفره غذایی جهان از دیگر استثناهای این مراسم است.
نصرالهی با اشاره به اینکه راهبرد رسانه‌های خارجی انکار و سکوت در برابر مراسم اربعین یا برجسته‌سازی حاشیه‌های کوچک اما طبیعی در آن است، گفت: اربعین سونامی انسانی است و ظرفیت بحران را دارد اما این اتفاق رخ نمی‌دهد. وی با بیان اینکه اربعین فرصت استثنایی برای معرفی چهره واقعی اسلام است و می‌تواند تلاش غرب برای اسلام هراسی را خنثی کند، اظهار داشت: تشکیل دبیرخانه دائمی مردم نهاد، هم‌افزایی رسانه‌ای و هم‌اندیشی دانشگاهیان، شبکه‌سازی و کنشگری فعال راهبردهای ضروری برای بهره‌برداری بهتر از فرصت اربعین به شمار می‌روند.
جامعه عراقی، در راه آمادگی برای ظهور
حجت‌الاسلام و المسلمین سیدضیا صافی، استاد دانشگاه کربلا و مشاور استاندار کربلا نیز در مراسم دیروز ضمن خوشامدگویی به اساتید و حاضران در مراسم، به تبیین مساله مهدویت و شناسایی نشانه‌های ظهور اشاره داشت و گفت: بر اساس دو محور برنامه‌ریزی الهی و مدیریت جریان مهدوی است که در کشور عراق و با اعلام مرجعیت شیعه آیت‌الله سیدعلی سیستانی و در ایران با رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و در نیز در کشورهای مقاومت مانند لبنان و یمن این جریان در کنار هم هستند.
وی در ادامه افزود: با توجه به سابقه تدریس در دانشگاه کربلا و زندگی در این استان می‌بینم که جامعه عراق به صورت زیربنایی در حال آماده‌سازی مقدمات ظهور هستند. از این مصادیق می‌توان به فتوا مهم مرجعیت و مبارزه با داعش اشاره کرد. این فتوا موجب شد تا تعداد زیادی از جوانان و حتی مردان کهنسال هم به میدان بیایند و به این ندا لبیک گویند.
مشاور استاندار کربلا همچنین با اشاره به اقدامات اجرایی در این زمینه یادآور شد: با تکلیف مراجع عراق و تبلیغ اساتید دانشگاه، مراکزی را برای توسعه مهدویت دایر کرده‌ایم که در طول سال فعال هستند و فقط محدود به ایام اربعین نمی‌شود. اما در زیارت اربعین پنج ایستگاه اصلی برای اربعین را در مسیرهای اصلی به سمت شهر کربلا داریم که در حال فعالیت هستند. در این ایستگاه‌ها اساتید حوزه مهدویت و نیز مبلغینی که آموزه‌های دینی را آموزش می‌دهند در ایستگاه‌ها حضور دارند. ولی آنچه که نیاز است روایاتی است که در زمینه عصر حضور را تبیین می‌کنند. روایات زیادی از ائمه معصومین در این زمینه داریم که 72 روایت هستند. این روایت اشاره به نشانه‌های ظهور دارد که باید مورد استفاده قرار بگیرند.
حجت‌الاسلام و المسلمین سیدضیا صافی با اشاره به بررسی نشانه‌های آخرالزمان تاکید کرد: برای بررسی وضعیت نشانه‌های آخرالزمان از مرجع دینی آیت‌الله سیستانی سئوال پرسیدیم که ایشان گفتند با طرح نظریه استعمال جایز است. ما اعتقاد داریم که بر اساس نظریه احتمال پرچم‌های خراسانی از شرق می‌آید و بر این اساس رهبر انقلاب پرچمدار این جریان هستند. این بر اساس نظریه احتمال است.
تهدید نگاه واگرایانه برای شیعه
محسن کرمی، استاد دانشگاه دیگر سخنران این مراسم بود گه با اشاره به سه گانه همگرایی، واگرایی و وادادگی در اندیشه مهدویت تصریح کرد: نگاه همگرایانه نگاه غالب در جهان تشیع است که مهدویت را باعث‌همگرایی می داند که باید از آن برای همبستگی استفاده شود، نگاه واگرایانه در بخشی از شیعه ایجاد شده که خطرناک است و به مهدویت نگاه سطحی و قومیتی دارد و‌نگاه وادادگی در علمای اهل‌سنت است که کلا ظرفیت عظیم مهدویت را نادیده می‌گیرند. وی با بیان اینکه اعتقاد به انتقام جویی حضرت مهدی در دوران ظهور تفکری نازل است، گفت: معنای درست انتقام برچیده شده تفکر باطل و ظلم است و هدف نهایی مهدویت نیز همین خواهد بود.
یاران بدون تشریفات امام
حجت الاسلام و المسلمین حسن خیری، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم سخنران دیگر نشست بین‌المللی اربعین و مهدویت بود. او در سخنان خود سرمایه اجتماعی را مورد توجه قرار داد و گفت: بحث هویت و بحث سرمایه اجتماعی بسیار مهم است. در زیارت اربعین هم آمده است که امام حسین(ع) خون خود را داد برای اینکه مردم را از جهالت برهاند که این امر بعد معرفتی است. رهایی از ضلالت نیز بعد رفتاری و سبک زندگی است که مورد توجه قرار گرفته است. در زمان امام زمان(عج) نیز وضعیتی است که از جهت معرفت و عقل انسان به کمال می‌رسد. از لحاظ اخلاق، ادب و سبک زندگی، مساله هویت و سرمایه اجتماعی به قدری مهم است که در علوم اجتماعی به وفور به این مساله پرداخته شده و البته تبدیل به یکی از معضلات جامعه امروزی شده است.
حجت الاسلام ابراهیمیان از نویسندگان و اساتید دانشگاه نیز در سخنرانی خود به ۱۰ ویژگی یاران سید الشهدا از نظر امام سجاد که در یاران امام زمان هم وجود دارد پرداخت و در تشریح یک ویژگی از این ۱۰ مورد تصریح کرد: یاران امام حسین خاکی و بدون تکلف و بدون تشریفات بودند و خود امام حسین هم با یارانشان همین رفتار را داشتند و در حال حاضر هم روابط ما مسئولان با نسل سوم می بایست بدون تکلف باشد تا شاهد گسست نسلی نباشیم. وی با اشاره به اینکه در راهپیمایی اربعین می‌بینیم همه با هم راحت و بدون تکلف هستند، گفت: در جامعه هم باید همین منش جاری در راهپیمایی اربعین حاکم باشد.
ایمان و شجره طیبه در جامعه
ناصر سودانی، نماینده ادوار مجلس و عضو هیات علمی دانشگاه یکی دیگر از سخنرانان این مراسم بود. او درباره جامعه مهدوی اظهار داشت: جامعه مهدوی جامعه‌ای است که قرآن آن را حیات طیبه معرفی می‌کند و مردمانش برخوردار از یک اصالت‌های ریشه‌ای هستند که همان شجره طیبه است. وی در ادامه تاکید کرد: روابط اجتماعی و حکمرانی قرآن ثمره همان شجره طیبه هستند. اما اصلی‌ترین ریشه حیات طیبه ایمان خالص است. ایمان؛ عمل صالح را بالا می‌برد و عمل صالح ایمان را بالا می‌برد. خدای تبارک و تعالی ایمان و عمل صالح را بالا می‌برد.
وی در ادامه یادآور شد: البته دو نوع ایمان داریم. یک ایمان افراد مومن به معنای واقعی است که خود را برای خدا می‌خواهند و نوع دیگر آنهایی که خدا را برای خود می‌خواهند. ایمان خالص آن ایمانی است که شخص یا جامعه خود را برای خدا و ارزش‌های الهی می‌خواهد و لذا در این جامعه نه لهو نه لعب نه تکاثر و نه تفاخر است.