در ابتدای این مراسم دکتر مرعشی، رئیس دانشکده روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی به عنوان دبیر این نشست به سابقه برگزاری این نشست اشاره کرد و اظهار داشت: در مسیر تدوین نقشه راه جهانی شدن فرهنگ حسینی باید تاکید کرد که هم اسلام به طور ذاتی جهانی است و هم فرهنگ حسینی. در نتیجه نخبگان و دانشگاهیان مسلمان باید برای ترویج فرهنگ حسینی اقدام کنند تا بتوان معنی اربعین را به جهانیان منتقل کرد.
او در ادامه با اشاره به اینکه اسلام توسط پیامبر اکرم حادث شد و توسط امام حسین(ع) بقا و توسعه یافت، تاکید کرد: می‌توان از اربعین به عنوان نقشه راه نام برد برای اینکه فرهنگ حسینیرا بتوان از جنبه اعتقادات و جنبه عملی توسعه داد. ما در شرایط فعلی چه ظلم‌ها که از سوی مستکبران بی رحم عالم نمی‌بینیم و اگر فرهنگ حسینی را توسعه دهیم پوزه مستکبران به خاک مالیده خواهد شد چراکه وی‍ژگی فرهنگ حسینی مبارزه با ظلم و حمایت از مظلوم است.
اما دکتر عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی نخستین سخنران رسمی این مراسم بود. وی نیز با اشاره به سوابق برگزاری این نشست‌ها اظهار داشت: این هفتمین جلسه و همایشه مرتبط با اربعین حسینی است که از سوی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شده است و امیدواریم امسال نیز با برگزاری این نشست و همایش‌های دیگر فعالیت‌های جامع‌تری در مسیر اربعین داشته باشیم.
او در ادامه با اشاره به فرازی از زیارت اربعین اظهار داشت: ما دیده‌ایم کسانی که دنیا مغرورشان کرده بود چه عاقبتی یافته‌اند. در زمانی که با سلامتی کامل در حضور و جوار مرقد حضرت عباس(ع) هستیم و عرض ارادت می‌کنیم، دیگر عذی برایمان باقی نمانده است که وظایفمان را به درستی انجام ندهیم.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به حضور همیشگی جهالت در کنار آگاهی یادآور شد: در زمان حضرت امام حسین(ع) شاید معارف به اندازه کافی، تشریح و ترویج نشده بود و همین امر انحرافات را در جامعه به وجود آورده بود. برخی همانند بنی امیه نیز اجازه نمی‌دادند که تفاوت امامت و خلافت روشن شود. از همین رو می‌بینیم که امام حسین(ع) راه و چاره‌ای جز قیام در برابر ظلم و جهالت نداشت. دکتر معتمدی تاکید کرد: در دوران حاضر بیش از هر زمان دیگری نیازمند آشنا کردن نسل حاضر با معارف عاشورایی و اربعینی هستیم تا بتوانیم از این میراث گران‌قدر محافظت کنیم.
اجحاف غرب به مسلمانان
دکتر الدعمی، رئیس آکادمی دانشگاهیان عراق در کربلا سخنران دیگر این نشست بود. وی نیز با خیرمقدم به حاضران و مهمانان حاضر در نشست به سیاست دو گانه غربی‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در قبال فجایع غزه و جنایت‌های رژیم صهیونیستی اشاره کرد و گفت: در رقابت‌های المپیک پاریس دیدیم که تیم‌های کشور روسیه اجازه حضور در رقابت‌ها را نداشتند چرا که کشورشان درگیر جنگ با اوکراین است اما در مقابل دیدیم که تیم‌های ورزشی رژیم صهیونیستی بدون هیچ محدودیتی در رقابت‌ها حضور داشتند. همچنین فعالیت‌های همجنسگرایان نیز در این دوره از رقابت‌ها مشهود بود. اینها اجحافی است که در حق ملت‌های مسلمان صورت می‌گیرد. او همچنین تاکید کرد: امروز در دل غرب دانشجویان به حمایت غزه پرداختند لکن از بعضی کشورهای اسلامی حمایتی دیده نشد. امروز شاهد حضور میلیونی مردم در اربعین هستیم که هدف این مردم همانا مبارزه با ظلم و فساد و ترویج عدالت است. این استاد دانشگاه کربلا در ادامه اظهار داشت: غزه امروز پرچمدار عزت برای اسلام شده است که ما این مساله را در اربعین ادامه می‌دهیم.
قلب واقعیت غزه توسط رسانه‌ها
در ادامه دکتر نقیب السادات عضو هیات علمی دانشگاه علامه به ارائه مقاله خود با موضوع انطباق رسانه‌ای راهپیمایی اربعین با رسانه‌های جهانی پرداخت و گفت: رسانه‌ها امروز با قلب واقعیت، ظلم به جهان اسلام به خصوص غزه را پنهان می‌کنند.
وی با بیان اینکه جهان اسلام امروز به رسانه نیاز دارد، تصریح کرد: این رسانه می‌تواند راهپیمایی اربعین باشد و اگر از طریق محافل بین‌المللی امکان توسعه ارتباطی وجود داشته باشد می‌توان رسانه اربعین را در اختیار عموم قرار داد. نقیب السادات افزود: راهپیمایی اربعین ابعاد فرهنگی و اجتماعی و مذهبی و ارتباطی دارد.
وی با اشاره به اینکه راهپیمایی اربعین در بستر مکتبی کار می‌کند، تاکید کرد: اگر در رسانه‌های غربی فردگرایی محور است رسانه اربعین کمال‌گرا و جامعه محور است و اگر رسانه‌های غربی فناوری محور هستند رسانه اربعین انسان محور است و اگر رسانه‌های غربی پنهانکار هستند، رسانه اربعین حقیقت طلب و شفاف است. وی افزود: اگر در بستر اربعین ویژگی‌های این رسانه شفاف شود گستردگی نظام راهپیمایی اربعین گسترده‌تر خواهد شد.
دکتر طایی، رئیس گروه علوم اسلامی دانشگاه کربلا سخنران دیگر این مراسم بود که در سخنانش اظهار کرد: نهضت امام حسین تمام زمان‌ها و مکان‌ها را در نوردید. وی افزود: امام حسین هرچه رنگ تعلق می‌پذیرد را تقدیم کرد و خداوند تا روز قیامت شکور امام حسین قرار داده و این دلدادگی به امام حسین از همین ناشی می‌شود که افراد با تنوع فرهنگی و دینی در این دریای خروشان حاضر می‌شوند. از بصره تا کربلا راهی است که آزادی قدس را محقق می‌کند. من معتقدم هرچه ظلم بیشتر شود برچیده شده بساط ظالم قطعی‌تر خواهد بود. طایی یادآور شد: روح و روحیه امام حسین مبارزه با ظلم بوده و امروز هم مردم غزه با همین روحیه مقابل صهیونیست‌ها مقاومت می‌کنند. این استاد دانشگاه عراق تاکید کرد: مردم عراق وقتی نیتشان در برابر داعش یکی شد موفق شدند در برابر داعش به پیروزی برسند.
نخبگان باید جذب عرصه اربعین شوند
حجت الاسلام علیزاده موسوی، رئیس موسسه مطالعات تطبیقی نیز در این نشست به سابقه برگزاری نشست‌های مشابه اشاره داشت و گفت: 20 سال قبل همایش حج و جهانی شدن را در سازمان حج و زیارت برگزار کردیم. در آن دوره حدود 50 کشور مسلمان در این همایش نماینده داشتند و به ظرفیت‌ها پرداخته شد که همان همایش خود یک نوع مناسک بود. این استاد دانشگاه در ادامه اظهار داشت: در هندوستان مراسمی به نام کوملا برگزار می‌شود که در یک بازه زمانی دو ماهه حدود 100 میلیون نفر در آن شرکت می‌کنند. کافی است شما نگاهی به جریان‌های هندوییسم بیاندازید تا ابعاد آن را ببینید. اما در باب اربعین که دروازه جهانی سازی برای ماست می‌بینیم که این امر به طور کامل تبیین شده است. باید به مباحثی که به جهانی شدن و جهانی سازی اربعین منتج می‌شود به صورت کامل پرداخت. علیزاده موسوی در ادامه تاکید کرد: باید در این مسیر نخبگان را وارد عرصه اربعین کنیم. یعنی برای آنها دغدغه ایجاد شود تا اگر کسی در حوزه اقتصاد یا هر حوزه دیگری است بتواند موارد مرتبط با حوزه خود را در اربعین استخراج کند. او در ادامه با اشاره به بحران نکته معنا اظهار داشت: انسان امروز در دنیای مادی به دنبال تجربه مقدس و معنوی جدید است. در مسیر حرکت به سمت کربلا مردی از کشور پرتغال را دیدم و زمانی که درباره چرایی حضور او پرسیدم، گفت: من پیرمرد ناتوان را دیدم که مسیر را به سختی می‌پیماید یا کودکانی که همراه والدین خود هستند و قدم می‌زنند. این اتفاق معنای عجیبی برای آنها دارد.
رئیس موسسه مطالعات تطبیقی در ادامه با اشاره به سومین نکته مهم، گفت: امام حسین(ع) چهره‌ای است که به عنوان یک شخصیت آزاده در برابر فشارهای مستکبران قرار گرفت. امروز هم می‌بینیم که باز اربعین جلوی بسیاری از فشارها را گرفته است.
ادامه مسیر امام حسین(ع) در نیجریه
عمار الحسن، دانشجوی ممتاز دانشگاه کربلا از کشور نجریه سخنران دیگری بود که در اظهارات خود به هدایت اهل بیت اشاره کرد و گفت: باور ما درباره خانواده پیامبر منجر به هدایت ما می‌شود. هرکسی که می‌خواهد اسلام واقعی معرفی شده توسط پیامبر اکرم(ص) را بشناسد باید قیام امام حسین(ع) را بشناسد. در ادامه مسیر نیز می‌بینیم که امام خمینی (ره) این راه را در ایران ادامه داده است. او با اشاره به تلاش نلسون ماندلا برای رفع سیستم ظلم و تبعیض علیه انسان‌ها تاکید کرد که امام حسین(ع) برای اصلاح امت جدش آمد. عمار الحسن همچنین با اشاه به تلاش‌های شیخ زکزاکی در کشور نیجریه یادآور شد که مسیر امام خمینی(ره) در آن کشور نیز همچنان ادامه دارد.
رابطه مستقیم تاثیر آیین‌های مذهبی در کاهش آسیب‌های اجتماعی
در ادامه این همایش دکتر فرحبخش، استاد هیات علمی دانشگاه علامه به تشریح نقش واقعه عاشورا در ثبات خانواده پرداخت و گفت: عاشورا در سلامت روانی مردم رشد شخصیت و شکوفایی استعداد مردم تاثیر گذار است در این رابطه پژوهش‌های زیادی درباره نقش آیین‌های مذهبی در کاهش آسیب‌های اجتماعی مثل افسردگی، خودکشی و گرایش به مواد مخدر و الکل داشته و در یکی از پژوهش‌ها آمده بود طول عمر کسانی که در آیین‌های مذهبی شرکت کرده بودند ۷ سال بیشتر از بقیه بوده است. این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: مراسم عاشورا و شرکت در مراسم اربعین معنای تازه‌ای رای افراد داشته است که در پژوهش‌ا به آن اشاره شده است. همچنین در پژوهش‌ها آمده است کسانی که در این مراسم شرکت می‌کنند می‌گویند احساس کینه در آنها کاهش یافته و همچنین احساس آزادگی و عزت نفس و همذات پنداری با شخصیت‌های واقعه کربلا در شرکت کنندگان به وجود آمده است.
فرحبخش ادامه داد: مصاحبه شدگان می گویند از طریق مراسم عاشورا و اربعین چیزهایی از گذشته به دست می‌آورند؛ به عبارت دیگر مراسم اربعین شکاف بین نسلی را پر می‌کند و از طریق این مراسم انتقال بین نسلی اتفاق می‌افتد. همچنین افزایش تاب‌آوری در شرکت کنندگان مراسم‌ها گزارش شده است. وی تاکید کرد: تبادل عاطفی و حمایتگری بین اعضای خانواده در بین شرکت کنندگان در مراسم اربعین و ارامش و نشاط گزارش شده و روان شناسان مثبت‌گرا همین اهداف را دنبال می‌کنند. این استاد دانشگاه علامه افزایش بردباری را از جمله ویژگی‌های افرادی که در مراسم اربعین شرکت می‌کنند، عنوان کرد و گفت: شرکت کنندگان در مراسم اربعین همچنین بیشتر از بقیه کوچک شماری مشکلات را دارند.
محمدعاجل عطیه سخنران دیگر مراسم بود که با اشاره به اینکه امام حسین رود جاری در بستر زمان و استمرار نام و مرام پیامبر است، تاکید کرد: مستشرقان وقتی می‌خواستند اسلام را مطالعه کنند حتی با نگاه منفی وقتی به نام امام حسین(ع) می‌رسیدند، جانب انصاف را رعایت می‌کردند و به نوعی تسلیم حقیقت می‌شدند.