غلامرضا اباذری، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عراق در گفت وگو با روابط عمومی معاونت فرهنگی ستاد مرکزی اربعین به تشریح تاریخچه روابط فرهنگی ایران و عراق، تأثیر جنگ هشت ساله بر این روابط و تحولاتی که پیاده روی اربعین در روابط دو ملت گذاشته است پرداخت و اظهار کرد: پیوند بین دو ملت ایران و عراق پیوندی اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، عشایری و ... بود که در طول تاریخ وجود داشت. در بخش عشایری ما عشایر زیادی داریم که نصف عشیره آنها در خاک ایران و نصف دیگر در خاک عراق (مثل عشیره جزایری ها)، است و در بسیاری از ازدواج ها یک طرف عراقی و یک طرف ایرانی است.
وی در پاسخ به این سؤال که ایا هشت سال جنگ توانست دو ملت را از هم دور کند؟ گفت: به نظر من جنگ این پیوند را در یک مقطع کوتاه کم کرد اما قطع نکرد. با توجه به هشت سال جنگ بین ایران و عراق اکنون باز هم مردم به راحتی عتبات هر دو کشور را زیارت می کنند. اکنون سه تا سه و نیم میلیون ایرانی در سال عتبات را زیارت می کنند و عراقی هایی که به زیارت امام رضا(ع)، حضرت معصومه(س) و سایر مراکز مذهبی ایران می آیند دو و نیم میلیون نفر در سال هستند. یعنی جمعیتی بین شش میلیون نفر مدام بین دو کشور تردد دارند که باعث عمیق تر شدن روابط بین دو ملت است.
اربعین بزرگ ترین محور پیوند دهنده دو ملت ایران و عراق
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عراق با متفاوت و خاص خواندن جایگاه اربعین در نزدیکی هر چه بیشتر دو ملت ایران و عراق، گفت: بعد از سقوط صدام نگرانی های اجتماعی و فرهنگی ما این بود که مردم چگونه با هم رفتار خواهند کرد که دیدیم که این مسئله به راحتی بین دو ملت هضم شد. اما وقتی در کنار تمام مباحث پیوند دهنده دو ملت مسئله اربعین را هم اضافه می کنیم می بینیم که اربعین یک مقوله وحدت آفرین بزرگ بین دو ملت ایران و عراق است و باید به عنوان یک محور اصلی فرهنگی به آن نگاه شود چرا که هیچ کدام از محورهای قبلی که دو ملت را به هم پیوند داده بود به قدرت اربعین نیست. نه از نظر کمی و نه از نظر کیفی.
وی در پاسخ به این سؤال که پس باید بخش زیادی از برنامه های رایزنی ایران در عراق بر محور اربعین طراحی شود؟ گفت: رایزن فرهنگی ایران در عراق مسئول کمیته فرهنگی اربعین در عراق هم هست که نقش آن هماهنگی بین فعالان فرهنگی ایران و عراق است و ما در طول سال جلسات هماهنگی با کله بخش های ایرانی و عراقی داریم و به دنبال این هستیم که سال به سال نقش آفرینی فرهنگی بین ایران و عراق بهتر و ارتباطات فرهنگی بیشتری برقرار کنیم که البته شرایط روز به روز در حال بهتر شدن است.
اباذری در پاسخ به این سؤال که چه برنامه ای برای پایه ریزی درست فرهنگ حضور زائران ایرانی در اربعین دارید؟ عنوان کرد: ما مهم ترین بخش اربعین را بخش فرهنگی می دانیم. نمی گویم بخش خدمات، اسکان و تغذیه اهمیت لازم را ندارد. اما همه اینها برای یک موضوع است و آن هم بحث فرهنگی و معنوی و محتوای اربعین است تا مردم از معنویتی که در اربعین ایجاد می شود استفاده کنند.
وی ادامه داد: لذا بهره برداری معنوی از اربعین مهم ترین موضوع ستاد فرهنگی اربعین است. راه کارهای زیادی برای این باید پیش بینی شود و توصیه های زیادی باید به مسئولان و زوار ارائه و برنامه هایی را اجرا کنیم که برگزاری جلسات سخنرانی به عنوان یک محور اصلی معنویت افزایی در اربعین مد نظر ما بوده که در سال گذشته به خوبی انجام شد. بهره برداری از حضور هزار و 700 روحانی برای بیان مسائل شرعی، دینی و مذهبی نیز یکی از برنامه ها است تا زائر توشه روحی، فکری و عقیدتی از مراسم اربعین برداشت و با بهره برداری معنوی که کرده بتواند تا سال آینده خود را در فضای معنوی باقی نگه دارید.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عراق در پاسخ به این پرسش که مهم ترین عواملی که ممکن است مانع دست یابی مردم به معنویت اربعین شود چه عواملی است؟ اظهار کرد: یکی از نگرانی هایی که وجود دارد این است که زوار ما توجهشان متمرکز به اربعین و امام حسین(ع) نشود و از زمان و مکانی که در اختیار دارند غفلت کنند. چون هم زمان اربعین زمان مهمی است و هم مکانی که برای زیارت می روند مکان مهمی است و لذا نباید زوار ما به این موضوع ها بی توجه باشند.
وی ادامه داد: دوم اینکه نگرانیم زوار مشغول به حاشیه ها شوند. در مسیر پیاده روی حاشیه هایی زیادی وجود دارد از جمله انواع و اقسام رفتارهای اجتماعی که ممکن است زائر را از یک سفر معنوی به سفر مادی، تفریحی و زمینی مشغول کند. هیچگاه زائر نباید اجازه دهد که سفر اربعین از اهداف آسمانی و نیت های عرشی که دارد به سطحی پایین تر مثل توجه به اسکان و تغذیه و ... تنزل پیدا کند.این حاشیه ها مانع رشد فکری و فرهنگی می شود بر همین اساس یکی از توصیه های مسئولان فرهنگی اربعین عبور از حاشیه ها و تمرکز به متن یعنی زیارت اربعین است.
حجت الاسلام اباذری در خصوص بیشترین نگرانی مسئولان عراقی در خصوص اربعین نیز گفت: تمام تلاش مسئولان عراقی در خدمات رسانی مادی و معنوی به زوار ایرانی است. به دلیل اینکه کشور عراق قدری با ناامنی دست به گریبان است تمام تلاششان بر این است که امنیت را برای زائران فراهم کنند، فضای خیلی خوبی برای خدمات پیش بینی کنند، چیزی کم نیاید، ناقص نباشد و مشکلاتی برای اسکان و ... حاصل نشود و تمام تلاششان را از نظر حمل و نقل و تغذیه انجام می دهند. در بخش های فرهنگی هم بیشتر مسئولان عراقی نظر و تلاششان این است که امکان بهره برداری معنوی را به زائر بدهند و زائر وقتش را برای تهیه غذا، به دست آوردن مکان و ... صرف نکند و بیشتر بتواند با رفت و آمد بین شهرهای عراق به راحتی زیارت خود را انجام دهد.