حجت الاسلام سید حمید حسینی، رئیس مؤسسه نجف اشرف و رئیس اتحادیه رادیو تلویزیونی عراق در گفت وگو با کمیته فرهنگی و آموزشی ستاد مرکزی اربعین به بیان رویش های اولیه برگزاری مراسم اربعین در عصر حاضر و مسیری که مراسم اربعین تا رسیدن به شکوه کنونی خود طی کرده است، پرداخت و عنوان کرد: برگزاری مراسم اربعین از زمان حضور اهل بیت امام حسین(ع) در مراسم اربعین در کربلا آغاز شد.
وی ادامه داد: در عصر حاضر هم مراسم اربعین انجام می شد اما فراز و فرودهایی داشت. در دوره معاصر بسیاری از کسانی که به پیاده روی اربعین می رفتند ایرانیان مقیم عراق بودند که از نجف تا کربلا را پیاده طی می کردند در اصل مؤسس این مسئله خانواده های ایرانی ساکن نجف بودند از جمله خانواده علما و مراجع تقلید که گروه هایی را تشکیل می دادند از جمله گروه امام راحل به سرپرستی سید مصطفی خمینی، گروه آیت الله العظمی سید محمود شاهرودی پدر سید محمد شاهرودی، گروه ـیت الله العظمی خویی، گروه آیت الله حکیم، گروه آیت الله العظمی سید یوسف و گروه سید عبدالله شیرازی گروه هایی بودند که مراسم اربعین را با تعداد هزار نفر انجام می دادند. یعنی کل پیاده روی هزار نفر می شد.
رئیس مؤسسه نجف اشرف که خود صاحب بزرگ ترین موکب اربعین است، ادامه داد: سالیان سال این مراسم توسط خانواده های ایرانی انجام می شد تا اینکه کم کم مردم عراق هم به این مسئله توجه کردند و این فرهنگ به ملت عراق هم منتقل شد. وقتی که ملت عراق شروع کردند به انجام پیاده روی اربعین حزب بعث نگران ابعاد سیاسی و تأثیرگذاری این پیاده روی بر روی مسائل سیاسی کشور شد. حزب بعث نگران بود که پیاده روی اربعین مشکلات سیاسی برای حزب ایجاد کند لذا در سال 1977 مصادف با 1355 شمسی پیاده روی اربعین را منع و شروع کرد به دستگیری افرادی که اقدام به پیاده روی می کردند.
وی با اشاره به اینکه خود وی نیز به دلیل حضور در پیاده روی اربعین دستگیر و زندانی شده است، گفت: زمانی که صدام معاون رئیس جمهور (در زمان ریاست جمهوری احمد حسن البکر) بود حدود سه هزار عراقی برای پیاده روی اربعین از نجف حرکت کرده بودند که نزدیک کربلا صدام با تانک و هواپیما به آنها حمله و بسیاری را شهید کرد. عده ای هم دستگیر و شکنجه شدند.
حجت الاسلام حسینی که تسلط خوبی به زبان فارسی دارد در ادامه افزود: برخورد بسیار خشن صدام برای این بود که دیگر پیاده روی اربعین برگزار نشود. علی رغم اینکه در آن زمان شعارهای پیاده روی اربعین فقط در خصوص امام حسین (ع) بود اما صدام بسیار نگران این مراسم بود و مردم نیز فهمیده بودند که این مراسم چه اهمیتی دارد. تا اینکه بعد از سقوط صدام حرکت مردم عراق به شکل میلیونی آغاز شد. سال اول یعنی در سال 2003 میلادی حدود یک میلیون نفر، سال بعد حدود سه میلیون و سال به سال بر این تعداد افزوده شد تا اینکه در سال 2014 میلادی که داعش با شعار تخریب حرم های ائمه(ع) وارد عراق شد ملت هشیار ایران هم که تا قبل از آن به صورت محدود در مراسم اربعین شرکت می کردند حضور خود را گسترش دادند.
وی تصریح کرد: وقتی داعش حرم های ائمه (ع) را تهدید کرد تعداد زائران ایرانی اربعین میلیونی شد. وقتی ملت ایران وارد پیاده روی اربعین شدند تحولی در مسئله رخ داد و اربعین بین المللی شد به نحوی که اکنون از 70 کشور زائر پیاده روی اربعین داریم. دشمنی دشمنان هر چه قدر هم نسبت به اهل بیت(ع) و تشیع بیشتر شود مردم بر سر دین و اعتقاداتشان به خوبی می ایستند.
تا زمان ظهور مردم باید آماده تظاهراتی میلیونی مانند اربعین باشند
رئیس اتحادیه رادیو تلویزیونی عراق در پاسخ به این سؤال که پیش بینی شما در خصوص آینده اربعین چیست؟ گفت: احتمال ما رسیدن تعداد زائران به 100 میلیون نفر است چرا که سیری که در حال حرکت است از هزار زائر شروع شده و تا 25 میلیون زائر کنونی پیش رفته است در آینده به یک حادثه بزرگ منتهی خواهدشد. ما باید برای ظهور حضرت مهدی(عج) آماده شویم تا زمان ظهور مردم باید آماده تظاهراتی میلیونی مانند اربعین باشند.
اربعین مردم جهان را حساس می کند تا بپرسند این حسین کیست؟
وی خاطرنشان کرد: تعداد زائران ایرانی هم قدر مسلم بسیار بیشتر خواهدشد. ملت ایران کم کم دارند می فهمند این زیارت چه معنایی دارد. ائمه اطهار(ع) می فرمایند که علامت مومن زیارت اربعین است مردم ایران اکنون می فهمند کسی که می خواهد خود را به عنوان مؤمن ثابت کند باید به زیارت اربعین برود. در سایر کشورها هم وقتی مردم ببینند راهپیمایی 25 میلیون نفری در حال برگزاری است، توجه آنها هم جلب خواهدشد و حساس می شوند تا بیایند و ببینند مسئله چیست و مطالعه کنند که امام حسین(ع) کیست و چه کرده و اهدافشان چیست؟ لذا می بینیم که در این ایام بسیاری از مردم از کشورهای مختلف می آیند و مسلمان می شوند یا از سایر مذاهب شیعه می شوند و یا متدین می شوند. افرادی هستند که مسلمان هستند اما تدین لازم را ندارند اما وقتی به این راه پیمایی می آیند متحول می شوند.
وی با اشاره به اینکه در گذشته این راه پیمایی در طول سه روز 17، 18 و 19 صفر برگزار می شد، گفت: سال گذشته موکب داران یک ماه در صحرا بودند چون بازگشت مردم از اربعین هم نیازمند ارائه خدمت بود. اما روز به روز بر تعداد زائران افزوده می شود و پیش بینی ما این است زمانی که تعداد زائران به 100 میلیون نفر برسد باید مراسم اربعین بیش از یک ماه طول بکشد.
حجت الاسلام حسینی تصریح کرد: به دنبال این هستیم با راه پیمایی اربعین دنیا را متوجه اهداف امام حسین(ع) بکنیم.
عملکرد رسانه های جهان در پوشش خبری مراسم اربعین را چگونه تحلیل می کنید؟
رئیس اتحادیه رادیو و تلویزیون عراق در پاسخ به این سؤال که عملکرد رسانه های جهان در پوشش خبری مراسم اربعین را چگونه تحلیل می کنید؟ و چرا بسیاری از رسانه های جهان اخبار این پیاده روی بزرگ را پوشش نمی دهند؟ گفت: اتحادیه رادیو و تلویزیون عراق میزبان و مسئول تمام خبرنگاران از سراسر جهان برای پوشش خبری اربعین است. سال گذشته فقط 1300 کارت خبرنگاری برای خبرنگاران سراسر جهان برای این مراسم صادر کردیم. با اتحادیه های رادیو و تلویزیون کشورهای مختلف مثل ایتالیا، انگلستان، کشورهای امریکایی و ... نیز مکاتبه کردیم تا برای پوشش خبری این مراسم به عراق بیایند اما آنها اعلام کردند که این مراسم، مراسم دینی است و ما در مراسم دینی شرکت نمی کنیم.
وی خاطر نشان کرد: اما ما مذاکره کردیم که این مراسم یک راهپیمایی برای صلح است. همه شما برای پوشش دادن یک مراسم با جمعیت زیاد در هند می روید این مراسم نیز برای بزرگداشت یک واقعه تاریخی مهم که برای مبارزه با ظلم در جهان رخ داده برگزار می شود و مردم برای عشق و حُبشان است که این پیاده روی را انجام می دهند. این مراسم مانند حج، یک مراسم دینی واجب نیست بلکه عشق مردم را به عدالت و عدالت خواهان نشان می دهد و راه پیمایی صلح است. تا اینکه اتحادیه رادیو تلویزیون های کشورهای اروپایی متقاعد شدند و بنا شد در اربعین جاری 20 خبرنگار را به عراق اعزام کنند.
اربعین را ثبت جهانی می کنیم اما مهم این است که مردم جهان را متقاعد کنیم بیایند و ببینند
حسینی در پاسخ به این سؤال که آیا اقداماتی مانند ثبت جهانی در یونسکو و ثبت رکوردهای جهانی در گینس هم مد نظر شما هست؟ عنوان کرد: بله اکنون مسئله موکب های بزرگ، غذاهای رایگان به مدت یک ماه، اسکان رایگان یکماهه و ... در حال ثبت است. تنها در یک موکب ما به نام موکب امام رضا(ع) در عمود 285 که بزرگ ترین موکب اربعین است در روز 75 هزار پرس غذا به مردم ارائه می شود و هر شب 10 هزار نفر در این موکب می خوابند می توان همه این مسائل را ثبت جهانی کرد، اما مهم این است که دنیا را متقاعد کنیم که در این راهپیمایی شرکت کنند.
وی در پایان به بیان یکی از خاطرات خود از مراسم اربعین پرداخت و تعریف کرد: در اوایل برگزاری مراسم افراد غیر متدین ما را مسخره می کردند و می گفتند وقتی با یک ماشین می توان این مسیر را طی کرد چرا باید در بیابان راه رفت و خود را به سختی انداخت. یکی از این افراد غیر متدین هم مدام همین حرف را مطرح می کرد تا اینکه یکی از دوستان او را تشویق کرد که به بهانه خوردن غذای مجانی و دیدن مراسم هم که شده یکبار به پیاده روی بیاید و او آمد. هنگام شب این فرد غیر متدین با ناراحتی بسیار از اینکه به این سفر آمده است به سایرین گلایه کرد که چرا مرا به اینجا آورده اید و در صحرا خوابانده اید. نیمه های شب بود که سایر همراهان این فرد غیر متدین با فریادهای «آقا آقا من نیستم؟
آقا من هم جزو این ها نیستم؟ اسم من را هم بنویسید» از خواب بیدار شدند و او را از خواب بیدار کردند. او عنوان کرد که امام حسین(ع) را همراه با حبیب ابن مظاهر در خواب دیدم که یکی یکی اسم همه شما را در دفتری می نوشت وقتی به من رسید گفتم آقا من جزو این افراد نیستم؟ نام مرا نمی نویسید؟ که امام لبخند زد و گفت اشکالی ندارد نام این فرد را هم بنویسید. اکنون این فرد جزو افراد متدینی شده که همیشه به پیاده روی اربعین می آید.
و سخن پایانی این سید مهربان این بود: امام حسین (ع) برای همه است؛ مال همه است. هم برای کسانی که دین دارند و هم برای کسانی که دین ندارند. هم برای کسانی که اخلاق دارند و هم برای آنانی که ندارند. امام حسین مال همه مردم است.