اربعین، به عنوان یک از مناسک ناشناخته جهان تشیع چند سالی است که تحیر همگان را به خود واداشته است. برای بررسی این واقعه عظیم که هر ساله توسط میلیون ها زائر و دلداده اباعبدالله رقم می خورد، با رضا معممی مقدم عضو کمیته فرهنگی ستاد اربعین به گفتگو نشستیم.
عضو کمیته فرهنگی ستاد اربعین اظهار داشت: اربعین، اگرچه پدیده ای است در حوزه مذهب، اما آثار و پیامدهای آن تنها منحصر به میدان دین نمی شود. این پدیده، پیامدهای جدی دینی، مذهبی، اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی داشته و خواهد یافت. به تعبیر دیگر اربعین، پدیده ای پیچیده و چندبعدی است. به دست آوردن شناخت جامع برای مدیران و متولیان امور فرهنگی کشور یک واجب عینی است اما متاسفانه اغلب مسئولین میل به مصاحبه در این خصوص بیشتر دارند تا شناخت عمیق و کامل. این عدم شناخت نتایج نامطلوب و حتی غیرقابل کنترلی را تاکنون به همراه داشته است و نارضایتی طرف عراقی را اعم از مرجعیت یا حکومت عراق در بعضی از سالها به دنبال داشته است که البته سال به سال در حال بهتر شدن است.
وی گفت: پیاده روی اربعین یکی از متغیرهای تأثیرگذار در سطح معادلات سیاسی، مبادلات فرهنگی و تحولات اجتماعی منطقه در پنج سطح تحلیل مناطق مرزی غربی کشور، مرزهای ملی، ابعاد منطقه ای، کشورهای اسلامی و در نهایت معادلات بین المللی خواهد بود.
مدیرکل تشکلهای دینی سازمان تبلیغات اسلامی افزود: در همه ادیان، مراسم و بزرگ داشت هایی برای تعظیم شعائر، اهداف، آرمان ها و ارزش های آن مکتب وجود دارد. در دین مبین اسلام و به خصوص مذهب تشیع نیز چنین مراسم هایی وجود دارد و شکل گیری یک مناسک جمعی بی نظیر شیعی می تواند درجهانی سازی فرهنگ تشیع ، بسیار موثر و مطلوب باشد اما باید تهدیدات آن را هم شناخت. اربعین فرصتی است تا وحدت جهان اسلام تقویت شود و از بستر آن واگرایی جهان اسلام و بشریت تبدیل به همگرایی شود.
معممی مقدم اظهار داشت: اربعین، یک گردهمایی مذهبی شیعی به صورتی اثرگذار با انعکاسی جهانی است که می تواند همه ادیان ابراهیمی را در بر بگیرد. ضرورت توجه به ابعاد اجتماعی این پدیده به ظاهر شناخته شده، اما در بطن، ناشناخته، شناخت انگیزشی از علت حضور، میزان گردش چند هزار میلیارد تومانی مالی، هزینه حمل و نقل، ابعاد سلامت و امکان شیوع بیماریها در سطح ملی و منطقه ای، مشارکت افغان ها و پاکستانی ها و آذربایجانی ها از ایران به منزله کریدور به اربعین، ابعاد سیاسی و امنیتی، دینی، پیچیدگی های افکار عمومی جهانی و ابعاد رسانه ای آن لازم است.