مطالعه هستی شناسانه اربعین فراتر از دلالت های متنی، تاریخی و اجتماعی، حاکی از یک جریان عظیم آیاتی در گستره عالم مادی است. مبتنی بر این ماهیت آیاتی، فرایند تام شوندگی نور الله و سامانه رفعت جوامع انسانی به سوی ارتفاعات عالم بر مدار نظام امامت قابل مطالعه است و باید هر گونه تغییرات اجتماعی را از این حیث بررسی کرد و نیز باید برنامه ریزی راهبردی در حیطه های فرهنگی و اجتماعی را از این منظر مورد توجه قرارداد. در حالی که فرایندهای تغییر و تربیت فرهنگی جوامع انسانی امری تدریجی و کشیده شده در محور زمان و قوم مدار است، در نظام اربعین، فرایند تغییر و تربیت فرهنگی از سویی امری سریع، چابک، انفجاری و انباشته می باشد که در عین سرعت از پایداری و تثبیت و تعالی معانی و صفاتی نیز بهره مند است و از سوی دیگر امری فراگیر و گسترده در قومیت ها و ادیان مختلف انسانی مبتنی بر اشتراکات فطری است. مطالعه آیاتی و نوری اربعین، اصلی ترین الگوی الهیات فرهنگی مبتنی بر مبانی متقن قرآنی و روایی است که خواهد توانست به تبیین دقیق تغییرات و تربیت های فرهنگی و اجتماعی اربعینی و انباشتگی عمل صالحانه در این دوران و حرکت و پویایی رفعی به سوی امام حی بپردازد. فراتر از این کارکرد تبیینی، مطالعه این منطق نوری خواهد توانست به رفع آسیب ها و کژ فهمی های راهبردی در چرخه سیاستی تمدن نوین اسلامی و تعالی منطق سیاستی آن منجر شود.